Baklagillier (Leguminosae) familyasında yer alan bu sebze dış görünüşü ve bazı içerikleri açısından fasulyegillere oldukça benzemektedir. Anadolu topraklarında barbunya fasulye olarakta anılmaktadır. İklimi açısından barbunyaya en elverişli topraklar anadoluda bulunsada en rövanşta olan İzmir’in Ödemiş ilçesi olarak anılmaktadır.bu ilçede yer alan Ovacık yaylası barbunya üretimi için en gözde yerlerdendir. Burada ekimi yapılan barbunya zamanı gelince toplanır ve başta İzmir, İstanbul, Ankara olmak üzere bir çok ile sofralarda yer alması için gönderilir.

Türkiye’de en fazla İzmir, Çanakkale, Niğde, Çorum, Antalya, Manisa, Denizli, Aydın, Samsun ve Eskişehirde yetişmekte olan barbunya Dünya genelinde ise Çin, Brezilya, ABD, Meksika, Hindistan topraklarında sıklıkla yetişmektedir.

İlkbahar ve yaz gibi sıcak mevsimleri seven barbunya  30 derece üzeri sıcaklık veya 10 derece altı sıcaklığada dayanıksızdır. Sıcakların ani iniş ve çıkışı ile ısı ayarının bozulması hasat zamanı alınacak barbunya verimini oldukça aşağıya çekmektedir.

Hemen hemen her toprak çaşidinde yetişe bilen barbunya tek istisnası taşlı topraklardır. Taşlı topraklar konusunda hassas olan barbunya verimsiz topraklarda oldukça az oranda cicek acar. Normal şartlara uygun yetişen barbunya kalitesiyle karşılaştırılınca PH değeri 7-8 kadardır. Kışın sera da yetiştirilebilirler.

Besin Değeri;

-1 bardak barbunyada;

347 kcal

1,2g yağ

O mg kolestrol

12mg sodyum

1,393mg potasyum

63 g karbonhidrat

16 g lif

2,1 g seker

113 mg kalsiyum

5,1 mg demir

21  g protein

176 mg magnezyum

Bolca A,B6,B12,C Vitamini

Barbunya görünüşü açısından kırmızı ve beyaz beneklere sahiptir. Pişmiş bir barbunya kremsi ve kestaneyi andıran bir dokuya sahip olur ve otsu bir lezzet sunmaktadır. Besin değerlerinde içerdiği B Vitamini kompleksleri; B1 tiamin, B2 yada riboflavin, B3 yada niasin, B5 yada pontotenik asit, B6 yada piridoksin, B12 yada folat ve bunların yanı sıra barındırdığı demir, potsyum, çinko gibi temel mineraller sayesinde oldukça dikkat çekicidir.

Barbunyanın Sağlığa Faydaları;

Elbetteki bu besin değerine sahip olan bir baklagil için sağlık açısından faydalarını sayabilmek oldukça güç. Yine de şöyle bir gözden geçirildiğinde en çok öne çıkan  koletrolü düşürme, kan şekerini düzenleme, kanser riskini azaltma gibi temel sağlık problemlerine oldukça yararlıdır. Gelin birazda yakından inceleyelim.

1. Kas sistemini güçlendirir
2. Ruhsal sağlığa destek olur
3. Kan şekerini düzenler
4. Sindirim sistemine yardımcı olur
5. Sinir sistemi üzerinde etkilidir
6. Kolesterole iyi gelir
7. Vücut fonksiyonlarına destek olur
8. Kardiyovasküler sistem için faydalıdır
9. Diyabete iyi gelir
10. Kanserle mücadele eder
11. Kilo vermeye destek olur
12. Hamileler için oldukça faydalıdır

Kas Sistemini güçlendirir:  bildiğimiz üzere protein vücut dokuları ve yapısal kas sistemi için oldukça gerekli bir bileşendir. Barbunya bu protein bileşenini yapısında okadar bol miktarda barındırır ki neredeyse günlük alınması gereken proteinin tamamını bir porsiyon barbunyadan alabiliriz. Dokuz önemli amino grup asitlerin hepsi ve proteinler açısından oldukça zengin olan barbunya kaslara ve kas güçlenmesine destek olan ideal bir gıdadır.

Glisemik indeksi düşüktür: Glisemik indeks, karbonhidratların vücuda verecekleri glisemik tepkilere göre yani karbonhidratların glikoza dönüşmeleri  gibi tepkiler için belirlenen sayısal bir değerdir. Karbonhidratın glikoza dönüsmesiyle ise kan şekeriniz yükselmektedir. Özellikle beyaz pirinç gibi veya beyaz ekmek gibi karbonhidrat değeri yuksek olan yiyeceklerde glisemik indeksle kan sekeri oldukça yüsek derecelere ulaşmaktadır. Bu nedenle karbonhidrat oranı yüksek olan yiyeceklerle glisemik indeksi düşük olan gıdalar eş zamanlı tüketilip kan şekeri düzeyi kontrol atında tutulmalıdır. Barbunyada ise şeker olabildiğince yavaş erime seğreder ve böylece kan şekerinde ani değişikliğe uğramaz. Buna bağlı olarak gelişen ruhsal değişiklikler ise tamamen engellenmiş olur.

Sindirim Sistemine Yardımcı Olur: Diyet lif oranı oldukça yüksek olan barbunya  bir fincanda yaklaşık olarak !8 gram lif oranına erişebilmektedir. Erkek veye kadın için günlük tüketlmesi gereken lif oranının değişiklik göstermesiyle beraber ortalama 38 gram ve 25 gram arasında seyretmektedir. Lif kas sisteminde gösterdiği yararın yanısıra bağırsak hareketleri içinde oldukça önemli bir besindir. Barbunya barındırdığı lif sayesinde bağırsak hareketlerine destek olarak kabızlığı önler.

Sinir Sistemi Üzerindeki Etkileri: Barbunyanın besin içeriğinde oldukça yüksek folat bulunmaktadır. Araştırmalara göra bir fincan barbunyada günlük tüketilmesi gereken folatın yaklaşık olarak %92 si bulunmaktadır. Yani bir fincan barbunya ile günlük tüktmeniz gereken folatın hemen hemen hepsini tüketmiş olursunuz. Folat sinir lerimiz için gerekli olan spesifik amino grup asitlerin düzenlenmesinde kritik rol oynamaktadır. Son zamanlardaki çalışmalara bağlı olarak folat eksikliğinin Alzheimer ve Parkinson hastalıkları gibi birçok nörodejeneratif hastalıkların habercisi  olduğunu söylemek mümkün.

Kolestrole iyi Gelir: barbunya, bulunan çözünür lif içeriği sayesinde fazla iştahı azaltmaya yardımcı olur ve bu durumda LDL olarak bilinen kötü kolesterol seviyesini azaltmakta harika bir iş çıkarmaktadır.

Vücut Fonksiyonlarına Destek Olur: Protein doku ve kas üzerinde gerekli olduğu kadar aynı ölcü ve oranla hormonlar, hücreler ve enzimler içinde önem arz etmektedir. Vücudun ihtiyaç duyduğu her türlü hormon ve enzim üretiminde yer almaktadır.Vitamin B1, B2 ve B3 vücudun besinlerini atp enerjiye çevirmek ve metabolizma üzerinde büyük rol oynamaktadır. Bunun yanısıra barbunyada bulunan B3 ve B5 vitaminleri DNA, RNA ve sinir lifleri yapısına yardımcı olmaktadır.

Kardiyovasküler Sistem İçin Faydalıdır:  Bahsettiğimiz gibi barbunyada bulunan diyet lifleri kötü kolestrolü düşürmede oldukça etkilidir ve böylece kalbi korur. Bununla beraber barbunya omega 3 yağ asitleri açısından oldukça zengindir  ve bu sayede hem kalp ve damar sağlığına etki eder hemde içerdiği potasyum sayesinde  anti inflamatuar (iltihap önleyici)  ve antioksidan özellikleri taşımaktadır. Barbunya vücuttaki su dengesini düzenler, kalp kaslarının çalışmasını denetler ve basıncını normalleştirir.

Diyabete iyi Gelir: Barbunya düşük glisemik indekse sahip besinlerden biridir. Bu sayede şeker ve karbonhidrat barbunya tüketildikten hemen sonra tüketildiğinde oldukça yavaş sindirilmektedir. Bu durum insülin dengesinin korunması anlamına gelir. Diyabet hastaları için kan şekerini yönlendirmek oldukça önemlidir. Bu nedenle benim tavsiyem tanıdığınız herkese bundan bahsetmeli ve tüm diyabet hastalarını bilinçlendirmenizdir.

Kanserle Mücadele Eder: Besin değeri açısından oldukça zengin olan barbunya özellikle yapısında bulundurduğu vitaminler ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun genel sağlığını da kontrol etmektedir.  Barbunyada bulunan B-kompleks vitaminleri ve folat yeni hücre sentezinde önemli rol alarak organizma için hayati rol üstlenmektedir.  Yapılan son araştırmalara göre barbunyada bulunan selenyum antioksidan olarak çalışır ve serbest radikal oluşumunu olabildiğince aşağıya çekerek hücre değişimine son vermekte ve  kanser hücrelerinin ortaya çıkmasını engellemektedir.

Kilo Vermeye Yardımcı Olur: Kalori bakımından oldukça düşük olan barbunyada araştırmalara göre 100 gram barbunyada 326 kcal bunlunmaktadır. Aynı zamanda yüksek çözünür lif oranına sahip olan barbunya tüketimi sonrasında yeme isteğini azaltarak doygunluk hissi uyandırır ve böylece istenilen kiloya ulaşmanıza aç kalmadan erişebilmenizi sağlamaktadır.

Hamileler İçin Faydalıdır: barbunya hamile bayanlar için oldukça faydalı bir besindir. Sebebi ise vitaminler kadar folat içermesidir. Folat DNA şekillendirilmesinde ve belli başlı doğumsal  kusurların çabuk kapatılması açısından oldukça etkilidir. Vücutta enerji üretimi ve beyin fonksiyonları için gerekli ve uygun  tiaminin dönüşü için barbunya tavsiye edilmektedir. Tabii zengin içeriği sayesinde hamilelik boyunca hem anne hemde bebek için gerekli bir besindir.

Barbunyanın Zararları

• Barbunya tüketildikten sonra şişkinlik hissi uyandırır ve bu durum sizi rahatsız edebilir. Bunu önlemek içinse pişirmeden önce suya ıslanabilir veya pişme sırasında kimyon, melisa otu veya rezene gibi baharatlar eşliğinde pişirilebilir. Böylece tükettikten sonra oluşan şişkinlik hissi ortadan kalkacaktır.
• Alerjik reaksiyona sebeb olabilir.
• Çiğ tüketilmemelidir
• Vitamin emilimini engelleyen toksit madde ve bileşen içerebilir. Bu nedenle kalitesi hasat tarihi oldukça önemlidir.
• Gut hastalığını tetikleyen pürin içeriğine sahiptir.
• Bazı kişilerde migreni tetikleyebilir.

Tavsiyeler;

• Pişmeden önce barbunyayı ıslatın; derinbir kaba koyarak üstü örtülecek şekilde su doldurun ve 6-8 saat bekletin daha sonra durulayıp pişmeye başlayın. Böylece tüketim sonrası şişkinlik hissinden kurtulun.
• Pişirirken kaynamaya başladıktan sonra hemen altını kısmayın bırakın iyice pişene kadar kaynasın daha sonra altını kısıp pişirmeye devam edin ve böylece barbunyanızın şeklini koruyun.
• Barbunyalar iyice pişene kadar tuz veya asitli baharat kullanmayın aksi halde sert bir hale gelebilir ve lezzeti istediğiniz gibi tat vermeyebilir.
• Barbunyayı kimyon, melisa otu rezene gibi baharatlarla pişirin hem lezetine lezzet katın hemde tüketim sonrası şişkinliği azaltın.

Afiyet Olsun..